A PDF file should load here. If you do not see its contents
the file may be temporarily unavailable at the journal website
or you do not have a PDF plug-in installed and enabled in your browser.
Alternatively, you can download the file locally and open with any standalone PDF reader:
http://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2Fs12496-011-0025-y.pdf
DE KIES VAN DE IERSE REUS
Waarom was de vermaarde reus Charles Byrne z lang geworden? Nu, ruim twee eeuwen na zijn dood, is het antwoord gevonden - in zijn molaren. door dr. Frank Heynick Dgrote sensatie toen hij in 1782 in Londen E 21-JARIGE IER CHARLES BYRNE WAS EEN arriveerde. Hij was al jarenlang in Ierland beroemd en had net een toer door Schotland en NoordEngeland gemaakt, waar veel inwoners betaalden om de Irish Giant te zien en ontmoeten. Byrne was namelijk minstens 2,34 meter lang (volgens sommige berichten 2,50 meter). Zijn impressario wist dat een toer door Londen zeer lucratief zou zijn, want Londenaren betaalden graag om rariteiten en abnormaliteiten te mogen aanschouwen.
-
Museum
En Londenaar in het bijzonder had een fanatieke
interesse in Charles Byrne: chirurg-anatoom John Hunter.
Hunter was een zeer belangrijke man in de geschiedenis
van de tandheelkunde. Hij was de schrijver van de
leerboeken The Natural History of Human Teeth (1771) en
A Practical Treatise on Diseases of the Teeth (1778). Hij
was ook pionier in het transplanteren van tanden,
hoewel zijn handelwijze in onze (moderne) ogen niet correct
was. (Hij extraheerde tegen betaling tanden bij arme
De Amerikaanse medisch-dentaal historicus dr. Frank
Heynick heeft zo'n vijfhonderd artikelen en een aantal
boeken gepubliceerd. Alvorens in Groningen tot doctor
in de geneeskunde te promoveren, studeerde hij
industrile vormgeving, geschiedenis, taalwetenschap en
psychologie. Hij doceert aan New York University.
jongens om deze tegen een veel hoger honorarium in
de kaken van rijken te implanteren.)
De wetenschappelijke belangstelling van Hunter bleef
overigens niet beperkt tot het gebit. Hij had in zijn
enorme woning onder andere een eigen museum vol
exotische dieren levend en opgezet en talloze
abnormaliteiten (een koe met twee koppen, een eend met een
voet op zijn kop, en veel meer). Aan deze verzameling
had hij ook graag de Ierse Reus toegevoegd.
Hunter constateerde al snel dat de
gezondheidstoestand van Charles Byrne zeer slecht was. De reus had
voortdurend pijn en was als gevolg daarvan aan jenever
verslaafd geraakt. Bovendien kreeg hij de tering. Hunter
deed Byrne een voorstel: de chirurg zou hem nu alvast
betalen om het recht te verkrijgen na zijn dood zijn
lichaam te mogen ontleden. Hiervan schrok Byrne: op
Afb. 1 Erfelijk? Charles
Byrne met twee lange
verwanten, de
tweelingbroers Knipe.
Afb. 2
Chirurg-anatoom John Hunter. Op
de achtergrond de
benen van het skelet
van de Ierse Reus.
Afb. 3 Van materiaal uit
de molaren van het skelet
van Charles Byrne (dat
nog altijd in het Hunterian
Museum in Londen
hangt) werd onlangs de
DNA-analyse gemaakt.
Afb. 4 Het chirurgisch
verwijderen van een
tumor van de hypofyse via
de neusholte.
Complot
Byrne liet een
aantal vrienden
3 beloven hem
direct na zijn
dood in een kist van lood te sluiten, hem persoonlijk
naar het Kanaal te vervoeren en vervolgens de kist met
zijn stoffelijke overschot ver van de kust (en van Hunter)
te laten zinken. Maar Hunter bedacht een complot in
samenwerking met de door hem omgekochte
begrafenisondernemer. Na het overlijden van Byrne in 1783, op
22-jarige leeftijd, pauzeerden de begrafenisondernemer
met de kameraden van de reus met de doodskist op weg
naar de kust in een kroeg, waar hij hen dronken voerde.
Dit gaf Hunter de kans om stiekem het lijk uit de kist te
halen en te vervangen door stenen van hetzelfde
gewicht.
Hunter ging niet meteen daarna over tot ontleding van
het lijk van de Ierse Reus. Er waren al geruchten dat het
lichaam van Byrne niet op de zeebodem rustte, maar
was gestolen. Hij besloot het lijk in stukken te zagen en
in een enorme ketel met kokend zuur te doen totdat
alleen de botten overbleven. Deze restanten bewaarde
hij op een geheime plek in zijn grote woning. Pas vijf
jaren later stelde hij het skelet ten toon in zijn museum.
De handen, voeten en (voor onze het interessantste) de
onderkaak van Byrne waren in verhouding ng
reusachtiger dan de rest van zijn lichaam.
Groeihormoon
Als chirurg-anatoom Hunter zich de tijd had gegund om
sectie op de Ierse Reus te verrichten, dan had hij de
directe oorzaak van het gigantisme van Byrne gevonden,
namelijk een tumor in de hypofyse. Maar of Hunter laat
in de achttiende eeuw de pathologische processen
enigszins verder had kunnen beschrijven (namelijk een
door de tumor veroorzaakte abnormale afscheiding van
groeihormonen door de hypofyse) is een andere zaak.
Hunter had veel belangstelling voor genetica en
erfelijkheid. Hij was ook enigszins een voorloper van
Charles Darwin, die pas rond het midden van de achttiende
eeuw zijn evolutieleer publiceerde. Hunter geloofde
namelijk dat door genetische mutaties oude
levensvormen verdwijnen en nieuwe soorten tot stand komen.
Behoorde Byrne tot een nieuw ras van mensen-reuzen?
Gen
Over chromosomen en dergelijke was in de tijd van
Hunter niets bekend. Maar sinds de ontdekking van de
moleculaire structuur van het DNA in het midden van de
twintigste eeuw konden de geheimen van erfelijk (...truncated)