DE KIES VAN DE IERSE REUS

Tandartspraktijk, Feb 2011

dr. Frank Heynick

A PDF file should load here. If you do not see its contents the file may be temporarily unavailable at the journal website or you do not have a PDF plug-in installed and enabled in your browser.

Alternatively, you can download the file locally and open with any standalone PDF reader:

http://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2Fs12496-011-0025-y.pdf

DE KIES VAN DE IERSE REUS

Waarom was de vermaarde reus Charles Byrne z lang geworden? Nu, ruim twee eeuwen na zijn dood, is het antwoord gevonden - in zijn molaren. door dr. Frank Heynick Dgrote sensatie toen hij in 1782 in Londen E 21-JARIGE IER CHARLES BYRNE WAS EEN arriveerde. Hij was al jarenlang in Ierland beroemd en had net een toer door Schotland en NoordEngeland gemaakt, waar veel inwoners betaalden om de Irish Giant te zien en ontmoeten. Byrne was namelijk minstens 2,34 meter lang (volgens sommige berichten 2,50 meter). Zijn impressario wist dat een toer door Londen zeer lucratief zou zijn, want Londenaren betaalden graag om rariteiten en abnormaliteiten te mogen aanschouwen. - Museum En Londenaar in het bijzonder had een fanatieke interesse in Charles Byrne: chirurg-anatoom John Hunter. Hunter was een zeer belangrijke man in de geschiedenis van de tandheelkunde. Hij was de schrijver van de leerboeken The Natural History of Human Teeth (1771) en A Practical Treatise on Diseases of the Teeth (1778). Hij was ook pionier in het transplanteren van tanden, hoewel zijn handelwijze in onze (moderne) ogen niet correct was. (Hij extraheerde tegen betaling tanden bij arme De Amerikaanse medisch-dentaal historicus dr. Frank Heynick heeft zo'n vijfhonderd artikelen en een aantal boeken gepubliceerd. Alvorens in Groningen tot doctor in de geneeskunde te promoveren, studeerde hij industrile vormgeving, geschiedenis, taalwetenschap en psychologie. Hij doceert aan New York University. jongens om deze tegen een veel hoger honorarium in de kaken van rijken te implanteren.) De wetenschappelijke belangstelling van Hunter bleef overigens niet beperkt tot het gebit. Hij had in zijn enorme woning onder andere een eigen museum vol exotische dieren levend en opgezet en talloze abnormaliteiten (een koe met twee koppen, een eend met een voet op zijn kop, en veel meer). Aan deze verzameling had hij ook graag de Ierse Reus toegevoegd. Hunter constateerde al snel dat de gezondheidstoestand van Charles Byrne zeer slecht was. De reus had voortdurend pijn en was als gevolg daarvan aan jenever verslaafd geraakt. Bovendien kreeg hij de tering. Hunter deed Byrne een voorstel: de chirurg zou hem nu alvast betalen om het recht te verkrijgen na zijn dood zijn lichaam te mogen ontleden. Hiervan schrok Byrne: op Afb. 1 Erfelijk? Charles Byrne met twee lange verwanten, de tweelingbroers Knipe. Afb. 2 Chirurg-anatoom John Hunter. Op de achtergrond de benen van het skelet van de Ierse Reus. Afb. 3 Van materiaal uit de molaren van het skelet van Charles Byrne (dat nog altijd in het Hunterian Museum in Londen hangt) werd onlangs de DNA-analyse gemaakt. Afb. 4 Het chirurgisch verwijderen van een tumor van de hypofyse via de neusholte. Complot Byrne liet een aantal vrienden 3 beloven hem direct na zijn dood in een kist van lood te sluiten, hem persoonlijk naar het Kanaal te vervoeren en vervolgens de kist met zijn stoffelijke overschot ver van de kust (en van Hunter) te laten zinken. Maar Hunter bedacht een complot in samenwerking met de door hem omgekochte begrafenisondernemer. Na het overlijden van Byrne in 1783, op 22-jarige leeftijd, pauzeerden de begrafenisondernemer met de kameraden van de reus met de doodskist op weg naar de kust in een kroeg, waar hij hen dronken voerde. Dit gaf Hunter de kans om stiekem het lijk uit de kist te halen en te vervangen door stenen van hetzelfde gewicht. Hunter ging niet meteen daarna over tot ontleding van het lijk van de Ierse Reus. Er waren al geruchten dat het lichaam van Byrne niet op de zeebodem rustte, maar was gestolen. Hij besloot het lijk in stukken te zagen en in een enorme ketel met kokend zuur te doen totdat alleen de botten overbleven. Deze restanten bewaarde hij op een geheime plek in zijn grote woning. Pas vijf jaren later stelde hij het skelet ten toon in zijn museum. De handen, voeten en (voor onze het interessantste) de onderkaak van Byrne waren in verhouding ng reusachtiger dan de rest van zijn lichaam. Groeihormoon Als chirurg-anatoom Hunter zich de tijd had gegund om sectie op de Ierse Reus te verrichten, dan had hij de directe oorzaak van het gigantisme van Byrne gevonden, namelijk een tumor in de hypofyse. Maar of Hunter laat in de achttiende eeuw de pathologische processen enigszins verder had kunnen beschrijven (namelijk een door de tumor veroorzaakte abnormale afscheiding van groeihormonen door de hypofyse) is een andere zaak. Hunter had veel belangstelling voor genetica en erfelijkheid. Hij was ook enigszins een voorloper van Charles Darwin, die pas rond het midden van de achttiende eeuw zijn evolutieleer publiceerde. Hunter geloofde namelijk dat door genetische mutaties oude levensvormen verdwijnen en nieuwe soorten tot stand komen. Behoorde Byrne tot een nieuw ras van mensen-reuzen? Gen Over chromosomen en dergelijke was in de tijd van Hunter niets bekend. Maar sinds de ontdekking van de moleculaire structuur van het DNA in het midden van de twintigste eeuw konden de geheimen van erfelijk (...truncated)


This is a preview of a remote PDF: http://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2Fs12496-011-0025-y.pdf

dr. Frank Heynick. DE KIES VAN DE IERSE REUS, Tandartspraktijk, 2011, pp. 50-51, Volume 32, Issue 2, DOI: 10.1007/s12496-011-0025-y