Bilgi Toplumunun Edebî Ürünü Casus Romanları ve Casus Romanlarının İstihbarat Boyutu

21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Nov 2017

Toplumların anatomisinin hiçbir zaman tam anlamıyla uzağına düşmeyen edebî eserler, aynı zamanda bu anatomiyi ortaya seren en net vasıtalardan olmuş- tur. Toplumların sanatsal, ekonomik ve bilgi düzeyindeki gelişmeleri ile savaş, afet gibi felaketleri de edebî eserlerde kendisine yer bulmuştur. Casus romanları- nın edebiyat sahnesinde ortaya çıkışı tam da böyle bir hareketlenmenin meyvesi olmuş, dünya çapında bilgiye duyulan ihtiyaç ve casusların savaş ortamında boy göstermesi, bu romanların ayrı bir tür olarak oluşmasını sağlamıştır. Bu yazı bilgi ve bilgilenme süreci diyebileceğimiz istihbarat olgusunu, casus romanları içinde incelemeyi amaç edinmektedir. Anahtar Kelimeler : Casusluk, istihbarat, bilgi

A PDF file should load here. If you do not see its contents the file may be temporarily unavailable at the journal website or you do not have a PDF plug-in installed and enabled in your browser.

Alternatively, you can download the file locally and open with any standalone PDF reader:

http://dergipark.gov.tr/download/article-file/367681

Bilgi Toplumunun Edebî Ürünü Casus Romanları ve Casus Romanlarının İstihbarat Boyutu

Bilgi Toplumunun Edebî Ürünü Casus Romanları ve Casus Romanlarının İstihbarat Boyutu Anahtar Kelimeler : Casusluk, istihbarat, bilgi Literary works that are not far away from anatomy of society reflects this anatoly in the best way. Developments in the areas of art, economy or knowledge and calamities like wars or natural disasters have taken their places in literatüre. Emerge of spy novels in literatüre is a result of such movements all around the world. m u l p o T e v m iit ğ E a d lı y z ü Y . 1 2 Need for information and appearence of spies in the battle field caused these novels to turn into a new genre. This essay aims to examine information term and informing period in spy novels Giriş 6 1 0 2 z a Y 4 1 ı y a S 5 lit C 2000’li yıllarla birlikte, kulağımıza daha sık gelmeye başlayan bir kavram: bilgi çağı. Gerek bireysel, gerekse toplumsal anlamda gelişmiş ve güçlü olmanın en gerçekçi yolu da bilgi sahibi olmak. Dünyada çoğu ülke, geleceğe dönük yatırımlarını bilgi teknolojileri üzerine kuruyor ve azımsanmayacak meblağları bilgi teknolojilerini geliştirmek için harcıyor. Durum böyle olunca, nitelikli ve kullanılabilir bilgi de diyebileceğimiz istihbaratın önemi , devletler, şirketler ve kuruluşlar nezdinde her geçen gün daha da artıyor. Sosyal bilimler adı verilen büyük dairenin bir kolu olan edebiyatı toplumsal eğilim ve değişimlerden ayrı düşünmek imkansız görünmektedir. Hem toplumların tarihsel getirileri hem de geleceğe yönelik temayülleri izdüşümü halinde edebî eserlere aksetmektedir. “…tüm edebiyat yapıtlarını belirli bir toplumsal, ekonomik ve tarihsel yapı içerisine oturtmadıkça, gerçek anlamlarını, iletmek istedikleri mesajı anlamak mümkün değildir.”(Tolon,1983,187). Kimi görüşlere göre insanlığın başlangıcından beri var olan casusluğun romana yansıması, savaşların şekil değiştirip bilgi savaşı halini alması ile doğru orantılıdır. Yazımızda ,istihbaratın insan kaynağı üzerine kurgulanmış olan casus romanları ve bu romanlarda işlenen istihbarat temasının boyutları üzerinde durulacaktır. Bunun öncesinde istihbarat ve casus kavramlarına açıklık getirilecektir. Yazıyı oluştururken esas alınan casus romanları: Ankara Ekspresi, Cavidan, Türk Casusu İngiliz Kemal/İsrail Macerası, Yüzbaşı Kırbaç, Parola: Afrika, İşaret: Akdeniz, Savaşın Eşiğinde, Ateşle Oynayanlar, Casus ve Kod Adı: Yılan romanlarıdır. m u l p o T e v iitm İstihbarat Kavramı ve Casusluk ğ E ad Günümüzde, türleri, teknik ve yöntemleri, boyutları gibi birçok yönden irdelıy lenmeye tâbi tutulan istihbarat kavramı Arapça istihbâr (haber ve bilgi alma) kez .üY limesinden türemiş olup alınan, duyulan haberler anlamına gelmektedir.(Develi12 oğlu,2007,456). Türk Dil Kurumu ise kelimeye; yeni öğrenilen bilgiler, haberler ve bilgi toplama, haber alma, duyum anlamlarını vermiştir.(TDK,2009,988). Bir terim olarak istihbarat ise: “Seçilen bir hedefe dönük toplanan düzenli bilgilerin, hedefin muhtemel davranış biçimini ortaya koyacak bir şekilde değerlendirilmesi sonucu elde edilen işlenmiş bilgi yumağı, üründür.” (Yalman, Yılmaz(ed.),2014,99). Türk Dil Kurumu’nun sözlüğünde, haber kelimesi için ise şu ifadeler kullanılmaktadır: “ Bir olay, bir olgu üzerine edinilen bilgiler, salık/ İletişim veya yayın organlarıyla verilen bilgi/Bilgi/ Yüklem.(TDK;2009,823). Tanımlardan da anlaşılacağı gibi ana merkezini haber kavramının teşkil ettiği istihbarat kelimesinin özünde bir meseleye ilişkin çeşitli kanallar vasıtasıyla bilgi edime ve bu bilgileri derleme yatmaktadır. İnsanlık tarihi kadar eski olduğu düşünülen istihbarat gereksiniminden bahseden ilk önemli eser M.Ö. 5-6. Yüzyılda yaşamış Çinli general Sun Tzu’ ya ait olan Savaş Sanatı adlı eserdir. Sun Tzu bu eserde: “… geleceği kestirmek için istihbarat yapmanın önemini vurgulayıp; bunu ruhlara, kâhinlere, ilahlara müracaat etmekten daha yararlı ve geçerli bir yol olarak gösterir.”(Karan,2008,11). Bilim olarak istihbarat kavramına bakıldığında karşımıza çıkan bir diğer kavram ise casusluktur. “Bir devletin askerî, siyasî ve ekonomik sırlarını başka bir devlet hesabına gizlice öğrenmekle görevli kimse”(Topaloğlu, Ayverdi, 2007,175) olarak tarifi yapılan casuslar, tarih boyunca çeşitli yöntemlere başvurarak, ülkeleri nezdinde önemli istihbarat elde etmişlerdir. Özellikle I. Dünya Savaşı ve peşinden II. Dünya Savaşı ve Soğuk Savaş yıllarında, casusların savaşların seyrini değiştirecek görevler yüklenmiş olmaları, dünya edebiyatı dâhilinde casus romanları adında yeni bir roman türü oluşmasına zemin hazırlamıştır. Casus Romanları Roman türünün genelinde olduğu gibi casus romanları da edebiyatımıza Batı edebiyatı vasıtasıyla girmiştir. Batılı yazarlar, sosyal hayattaki çalkantılara kayıtsız kalmamış ve kalemlerini bu doğrultuda şekillendirmiştir. Çoğunluğu istihbarat görevinde bulunmuş ilk casus romanı yazarlarının amacı, yaşadıklarını okurla paylaşmaktır. Ömer Türkeş, casus romanın Batı edebiyatındaki oluşumunu şöyle özetler: “…türün tarihi 19.yüzyılın başlarına kadar uzanır, ancak casusluk roma (...truncated)


This is a preview of a remote PDF: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/367681

Bahar EKER. Bilgi Toplumunun Edebî Ürünü Casus Romanları ve Casus Romanlarının İstihbarat Boyutu, 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2017, Volume 14, Issue 5,