Wat maakt een PGO-docent tot een goede docent?

Tijdschrift voor Medisch Onderwijs, Aug 2009

Vanwege de invoering van de Basiskwalificatie Onderwijs (BKO) staat onderwijs opnieuw in de belangstelling. Dat is terecht. De bij universitaire loopbanen gangbare eenzijdige nadruk op onderzoek heeft te lang geduurd. De noodzakelijke competenties voor een goed docent binnen de context van probleemgestuurd onderwijs (PGO) worden in deze opiniërende bijdrage geschetst. Een docent is een vakdidacticus die communiceert, coördineert en innoveert; deze vier dimensies voor een PGO-leeromgeving komen in dit artikel aan bod. (Berkel HJM van. Wat maakt een PGO-docent tot een goede docent? Tijdschrift voor Medisch Onderwijs 2009;28(4):167–174.)

A PDF file should load here. If you do not see its contents the file may be temporarily unavailable at the journal website or you do not have a PDF plug-in installed and enabled in your browser.

Alternatively, you can download the file locally and open with any standalone PDF reader:

https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2FBF03081785.pdf?pdf=core

Wat maakt een PGO-docent tot een goede docent?

H.J.M. van Berkel VOoeptirneigeel Samenvatting Vanwege de invoering van de Basiskwalificatie Onderwijs (BKO) staat onderwijs opnieuw in de belangstelling. Dat is terecht. De bij universitaire loopbanen gangbare eenzijdige nadruk op onderzoek heeft te lang geduurd. De noodzakelijke competenties voor een goed docent binnen de context van probleemgestuurd onderwijs (PGO) worden in deze opinirende bijdrage geschetst. Een docent is een vakdidacticus die communiceert, cordineert en innoveert; deze vier dimensies voor een PGO-leeromgeving komen in dit artikel aan bod. (Berkel HJM van. Wat maakt een PGO-docent tot een goede docent? Tijdschrift voor Medisch Onderwijs 2009;28(4):167-174.) Inleiding De rectoren van de Nederlandse universiteiten hebben afgesproken de zogenoemde BKO- regelingen van elkaar te erkennen. Deze Basiskwalificatie Onderwijs behelst een opleidingsprogramma waarin (aankomende) docenten didactisch worden geschoold. Immers, er is (nog steeds) geen wettelijke verplichting dat docenten die ingezet worden in de hoogste vorm van onderwijs welke mogelijk is een wetenschappelijke opleiding didactisch moeten zijn geschoold. Dat is merkwaardig. Docenten in het basisonderwijs moeten een didactische opleiding van vier jaar volgen, docenten in het voortgezet onderwijs een opleiding tussen een half en twee jaar, docenten in het HBO driehonderd uur en docenten op de universiteit nul uur. Er is daarom een negatieve correlatie tussen het niveau van het onderwijs en de eisen aan de didactische kwaliteiten van docenten. Dat geeft te denken. Ook de NVMO, in het bijzonder de werkgroep Docentprofessionalisering, mengt zich actief in de discussie over competenties van docenten. Zo is er recent in Medical Teacher van Molenaar et al. een artikel verschenen over het competentieprofiel van een docent.1 Op de meeste universiteiten is het volgen van een didactische scholing, een BKOprogramma, verplicht. De erkenning van de BKO-regelingen houdt in dat wanneer docenten van universiteit A de overstap naar universiteit B willen maken, zij op universiteit B het programma niet meer hoeven te volgen. Dat zou dubbelop zijn. Ook al is het een kleine stap, het is een positieve ontwikkeling dat er eindelijk een formele kant komt aan de onderwijstaken van universitaire docenten. De volgende stap is uiteraard het geven van inhoud aan het scholingsprogramma. Je moet je gaan afvragen: Wat is eigenlijk een goede docent? Dit opinirende artikel wil aan deze discussie een steentje bijdragen. Gegeven het feit dat de meeste medische opleidingen de PGO-methodiek hanteren, beperkt deze bijdrage zich tot de docent die belast is met rollen in een PGO-organisatie. Wat maakt een PGO-docent tot een goede docent? Zoals uit deze bijdrage zal blijken gaan de docentrollen verder dan de rol van de tutor. Een PGO-organisatie wordt, sterker dan een meer klassieke benadering van onderwijs, gekarakteriseerd door multidisciplina Een goede PGO-docent | H.J.M. van Berkel riteit, kleinschaligheid en (centrale) aansturing. De competenties die goede docenten zouden moeten bezitten, zullen daarop aan moeten sluiten. Het is merkwaardig dat literatuur over karakteristieken van PGO-docenten schaars is. Er zijn veel artikelen over specifieke rollen, vooral de rol van tutor is regelmatig onderwerp van onderzoek. Echter, onderzoek naar wenselijke eigenschappen/competenties van docenten die functioneren in een PGO-leeromgeving c.q. leerorganisatie is zeldzaam. Wel zijn er veel opvattingen over docentcompetenties. Om te beginnen is daar de AMEE Guide No. 20: The good teacher is more than a lecturer the twelve roles of the teacher (Harden en Crosby).2 Hoewel enigszins gedateerd, bevat de guide een bruikbare indeling van de verschillende rollen van docenten. De hoofddimensies van Harden en Crosby zijn: facilitator, functioneren als rolmodel, overdrager van informatie, ontwikkelaar, organisator en assessor. Vele daarna verschenen artikelen bouwen hierop voort. McLean et al. schetsen in een recent overzicht de wenselijke competenties van docenten in het medisch onderwijs.3 Zij doen dat in het licht van de trends in het medisch onderwijs. Tigelaar et al.4 verrichtten onderzoek naar docentcompetenties in het hoger onderwijs, zonder een specifiek accent te leggen op een PGO-leeromgeving. Wel is hun studie gericht op een docent in een student-centered leeromgeving. Maar dit omvat slechts een deel van een PGO-leeromgeving. Het is daarom niet verwonderlijk dat hun docentdimensies (de docent als mens, inhoudsdeskundige, onderwijsontwikkelaar, begeleider, evaluator, organisator en als levenslang lerende) slechts gedeeltelijk overeenkomen met de hier gehanteerde dimensies. De decanen van de opleidingen Geneeskunde formeerde een task force met als opdracht te komen tot een weging van onderwijskundige kwalificaties van docenten in de geneeskunde. Er werd daartoe een framework ontwikkeld rond drie gebieden: doceeractiviteiten, organisatorische activiteiten en specifieke com (...truncated)


This is a preview of a remote PDF: https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2FBF03081785.pdf?pdf=core

Dr. H. J. M. van Berkel. Wat maakt een PGO-docent tot een goede docent?, Tijdschrift voor Medisch Onderwijs, 2009, pp. 167-174, Volume 28, Issue 4, DOI: 10.1007/BF03081785