A PDF file should load here. If you do not see its contents
the file may be temporarily unavailable at the journal website
or you do not have a PDF plug-in installed and enabled in your browser.
Alternatively, you can download the file locally and open with any standalone PDF reader:
https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2FBF03056674.pdf
Acceptabiliteit als element voor de bruikbaarheid van toetsen: de elementen die voor studenten wegen
P. van der Harst
G.A.H. Buist
W. Tulp
E. Meijer
T.E. Ettema
J. Cohen-Schotanus
Samenvatting Inleiding: Kwaliteit van toetsing is een essentieel aspect van een goede opleiding. Om dat te bewaken is onder meer aandacht voor psychometrische aspecten en kostenbeheersing nodig. Echter, voor de bruikbaarheid van de toets is het ook van belang om aandacht te hebben voor de 'acceptabiliteit' of aanvaardbaarheid ervan. Doel van dit onderzoek is de exploratie van het begrip 'acceptabiliteit van toetsing' door studenten. Daarnaast wordt een korte vragenlijst ontwikkeld die de aanvaardbaarheid van verschillende toetsvormen kan meten als onderdeel van de kwaliteitscyclus van het onderwijs. Methode: In een focusgroepdiscussie werd het begrip 'acceptabiliteit van toetsing' gexploreerd. Hieruit ontstond een gestructureerde vragenlijst met 37 onderwerpen die voorgelegd werd aan studenten geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Met behulp van factoranalyse werden vragen geclusterd, waardoor datareductie mogelijk werd. Resultaten: De vragenlijst werd ingevuld door 814 respondenten (79%). De acceptabiliteit van een toets door studenten omvat vier dimensies: kwaliteit, grip op de leerstof, omgeving en helderheid. Door datareductie ontstond een korte vragenlijst met 8 items. Discussie: In discussies over de kwaliteit van een toets wordt weinig rekening gehouden met de mening van studenten. In dit onderzoek is onderzocht welke dimensies voor studenten van invloed zijn op hun oordeel over de toets. Deze dimensies zijn de basis voor een korte evaluatiemethode en kunnen naast bestaande methoden gebruikt worden om de kwaliteit van de toetsen verder te verbeteren. (Harst P van der, Buist GAH, Tulp W, Meijer E, Ettema TE, Cohen-Schotanus J. Acceptabiliteit als element voor de bruikbaarheid van toetsen: de elementen die voor studenten wegen. Tijdschrift voor Medisch Onderwijs 2005;24(1):24-34.) Onderzoek
-
Inleiding
Kwaliteit van toetsing is een essentieel
aspect van het onderwijs. De gekozen
toetsmethode en de wijze van afname zijn
nauw gerelateerd aan de manier waarop
studenten leren.1-2 De ontwikkeling van
congruente toetsstrategien voor
pedagogische principes en leergedrag is daarom
terecht een belangrijk onderdeel geworden
van curriculumontwikkeling. De
afgelopen jaren hebben vooral psychometrische
aspecten en kostenbeheersing de aandacht
gekregen bij de toetsontwikkeling, wat
geleid heeft tot toename van de
betrouwbaarheid, validiteit en effectiviteit. Al in
1982 onderkenden Verwijnen et al. bij de
beschrijving van het medisch curriculum
in Maastricht dat een eenzijdige facultaire
benadering van toetsing inconsequent is
bij een studentgeorinteerde filosofie.3 In
1995 beschreef Van der Vleuten een
formule voor de bruikbaarheid (utiliteit) van
een toetsmethode.4 De formule geeft de
relatie aan tussen een vijftal elementen
die van belang zijn bij het vaststellen van
een toetsprogramma:
U = Bw Vw Ow Aw Kw
Utiliteit (U) is een functie van de
betrouwbaarheid (B), validiteit (V),
onderwijsconsequenties (O), acceptabiliteit (A)
en kosten (K). Aan elk van deze elementen
kan een bepaald gewicht worden
toegekend (w).
De onderliggende relatie is
multiplicatief: als een der elementen nul is, zal de
uiteindelijke bruikbaarheid nul zijn. Het
is geen mathematische formule, maar een
conceptueel model dat een rationele
discussie toelaat over het belang van elk van
de elementen in een concrete situatie.4
Het samenstellen van een
toetsprogramma is een compromis, waarbij het
toegekende gewicht aan de elementen leidt tot
een beargumenteerde beslissing voor de
keuze van de beoordelings- of
toetsmethode. De meeste elementen uit het model
kunnen vrij objectief onderbouwd
worden; redelijkerwijs liggen de belangen van
de onderwijsorganisatie, docenten en
studenten niet ver uit elkaar. Het element
acceptabiliteit echter laat meer
subjectiviteit toe. Het wordt bepaald door tradities
en de intutie van docenten: argumenten
zijn niet altijd rationeel te benaderen. Dit
leidt ertoe dat een toetsmethode in
voldoende mate door docenten geaccepteerd
moet worden om succesvol te zijn.
Maar hoe zit het met de acceptabiliteit
van studenten voor een toetsmethode?
Wordt deze ook meegenomen bij de
beslissing? In de kwaliteitscyclus van het
onderwijs is er zeker plaats voor opvattingen
van studenten over beoordelings- en
toetsmethoden. Maar welke zijn dit en hoe
kunnen deze meegewogen worden?
Een eerste stap daartoe is het beschrijven
van de heersende opvattingen over toetsen
bij studenten van de Faculteit der
Medische Wetenschappen (FMW) in
Groningen. Het operationaliseren van het element
acceptabiliteit binnen de utiliteitsformule,
vanuit het perspectief van studenten
geneeskunde, is dan ook de doelstelling van
dit onderzoek. Met de uitkomst hiervan
kan mogelijk een methode beschreven
worden om de acceptabiliteit van
specifieke toetsvormen mee te wegen bij de
discussie over de bruikbaarheid ervan.
Methode
Voor het operationaliseren van het begrip
accept (...truncated)