Organizacja zarządzania oraz rozwój sił wytwórczych w gospodarstwach państwowych województwa olsztyńskiego w latach 1945-1961

Komunikaty Mazursko-Warmińskie, Dec 1962

Józef Mucha, Bohdan Wilamowski

A PDF file should load here. If you do not see its contents the file may be temporarily unavailable at the journal website or you do not have a PDF plug-in installed and enabled in your browser.

Alternatively, you can download the file locally and open with any standalone PDF reader:

http://czashum.hist.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_Warminskie/Komunikaty_Mazursko_Warminskie-r1962-t-n1/Komunikaty_Mazursko_Warminskie-r1962-t-n1-s226-270/Komunikaty_Mazursko_Warminskie-r1962-t-n1-s226-270.pdf

Organizacja zarządzania oraz rozwój sił wytwórczych w gospodarstwach państwowych województwa olsztyńskiego w latach 1945-1961

Józef Mucha, Bohdan Wilamowski Organizacja zarządzania oraz rozwój sił wytwórczych w gospodarstwach państwowych województwa olsztyńskiego w latach 1945-1961 Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr - ORGANIZACJA ZARZĄDZANIA ORAZ ROZWÓJ SIŁ WYTWÓRCZYCH W GOSPODARSTWACH PAŃSTWOWYCH WOJEWÓDZTWA OLSZTYŃSKIEGO W LATACH 1945 — 1961 I. W S T Ę P 1) Charakter i cel opracowania Ja k dotychczas najw ięcej ludności w ojewództwa olsztyńskiego utrzym uje się 7, pracy w rolnictw ie albo w placów kach bezpośrednio zw iązanych z produkcją rolną. Pow ażną rolę w tym dziale gospodarki narodow ej odgryw ają państw ow e gospodarstw a rolne (PGR). W roku I960 zajm ow ały one 25,l"/o użytków rolnych. (Rocznik Sta tystyczn y Woj. O lsztyńskiego 1961, s. 98) i dostarczyły aparatow i skupu z każdych 100 ha gruntów ornych przeciętnie 215 q zbóż oraz na każde 100 ha użytków rolnych 22,8 q żywca. Odpowiednie liczby dla gospodarki chłop­ skiej wynoszą: 84 q i 63,5 q (Rocz. Stat. W oj. O lsztyńskiego 1961, s. ió'4) . Wysoka produkcja tow arow a nie jest jednak jedyną cechą w yróżniającą państw ow e gospodarstw a rolne. W coraz większym stopniu spełniają one funkcję pioniera nowoczesnych metod gospodannvania. Służą nie tylko przy­ kładem , ale i pom agają gospodarce chłopskiej, zaopatrując ją w kw alifikow ane nasiona, inw entarz zarodowy itp. Z roku na rok osiągają one coraz lepsze wyniki produkcyjne i finansow e. Celem niniejszej pracy jest pokazanie rozwoju tej najbardziej przyszłościo­ wej gałęzi produkcji rolnej. Szczególny nacisk położony został na opracow anie m ateriału liczbowego, dotyczącego stanu oraz dynam iki rozwoju sił w ytw ór­ czych. R am y arty k u łu pozwoliły na charakterystykę tylko podstawowych elem entów sił wytwórczych. 2 konieczności zwężona zostala analiza działal­ ności. O granicza się ona w zasadzie do pokazania podstaw ow ych w skaźników produkcji. Część opisowa arty k u łu jest jedynie uzupełnieniem danych liczbo­ wych. Pełna m onografia PGR woj. olsztyńskiego, w raz z analizą porównawczą poszczególnych etapów rozwoju, a zwłaszcza zagadnienia w ydajności pracy i wielkości oraz stru k tu ry produkcji jest przedm iotem osobnego opracow ania autorów. Jednym z zadań pracy jest obalenie m ylnych poglądów o PGR przez dostar­ czenie obiektyw nych danych o ich rozwoju. W sw ej pracy, m usiały PG R-y pokonywać szereg najróżnorodniejszych trudności. T ak jak całe rolnictw o m iały one rów nież okresy zaham ow ań w swym rozwoju. Powodem tych zastojów były głównie przyczyny n atu ry obiektyw nej, choć nie brakow ało, szczególnie w okresie planu 6-letniego, przyczyn subiektyw nych. W ytw orzył się dlatego pogląd, szczególnie wśród bardzo w ielu chłopów, a pośrednio w dość szerokich kołach inteligencji, że PG R -y oraz cały socjalistyczny układ w rolnictw ie nie zdają egzam inu. Za trw ałą form ę gospodarow ania uznały te grupy ludzi indy­ w idualną gospodarkę chłopską. Celem pracy jest więc ukazanie faktycznego przebiegu poszczególnych procesów 1 elim inow anie m ylnych poglądów w tym zakresie. Obok przytoczonych zadaniem pracy, jest zgrom adzenie podstaw ow ego m a teriału liczbowego dla celów porów naw czych. M ateriał ten może być przy­ d atny do analizy porów naw czej prow adzonej przez adm in istrację PGR oraz w pracach m agisterskich studentów WSR, ew en tu aln ie dla innych celów. 2) Z a kre s, źródła i m etoda opracow ania O pracow anie obejm uje wyłącznie P G R -y w ojew ództw a olsztyńskiego. Jedynie dla celów porów naw czych podano niek tó re w skaźniki innych w oje­ w ództw lub ogólnokrajow e. Głów ne dane dotyczą całości w ojew ództw a, a tylko niektóre zostały podane w p rzek ro ju pow iatow ym . W zasadzie całość opraco­ w an ia została pośw ięcona przedsiębiorstw om , k tó re podlegają W ojew ódzkiem u Zjednoczeniu P aństw ow ych G ospodarstw R olnych w O lsztynie. In n e państw ow e gospodarstw a rolne o specjalnym charakterze, jak np. pod­ ległe W yższej Szkole Rolniczej, In sty tu to w i Hodow li i A klim atyzacji Roślin, ośw iacie rolniczej, Zarządow i H odow li E litarn ej, państw ow ym gospodarstw om rybackim itp., zostały w arty k u le pom inięte. O ile nie zaznaczono inaczej, podaw ane liczby w tekście i tab elach odnoszą się więc tylko do przedsiębiorstw rolnych podległych W ojew ódzkiem u Z jednoczeniu PGR, a w pierw szych latach U rzędow i Ziem skiem u i Z arządow i O kręgu PN Z w O lsztynie o raz w Giżycku. P aństw ow e gospodarstw a rolne przechodziły w czasie tych k ilk u n astu pow ojennych la t różne reorganizacje. Poszczególne gospodarstw a nieraz k ilk a razy zm ieniały sw ą przynależność organizacyjną. Z m ieniała się też w ew nętrzna s tru k tu ra oraz rozm ieszczenie kom órek nadrzędnych. W zw iązku z tym wiele dokum entów z zakresu spraw ozdaw czości zaginęło lu b są one rozproszone w bardzo różnych, często nieznanych m iejscach. N ajtru d n iej było uzyskać m a teriał dotyczący pierw szych ła t rozw oju gospodarstw państw ow ych. W W oje­ wódzkim A rchiw um P aństw ow ym (...truncated)


This is a preview of a remote PDF: http://czashum.hist.pl/media//files/Komunikaty_Mazursko_Warminskie/Komunikaty_Mazursko_Warminskie-r1962-t-n1/Komunikaty_Mazursko_Warminskie-r1962-t-n1-s226-270/Komunikaty_Mazursko_Warminskie-r1962-t-n1-s226-270.pdf

Józef Mucha, Bohdan Wilamowski. Organizacja zarządzania oraz rozwój sił wytwórczych w gospodarstwach państwowych województwa olsztyńskiego w latach 1945-1961, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1962, pp. 226-270, Issue 1,