Polskie publikacje o św. Józefie w 30-letnim okresie posoborowym (1966-1996)

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne, Dec 1997

Tadeusz Fitych

A PDF file should load here. If you do not see its contents the file may be temporarily unavailable at the journal website or you do not have a PDF plug-in installed and enabled in your browser.

Alternatively, you can download the file locally and open with any standalone PDF reader:

http://czashum.hist.pl/media//files/Saeculum_Christianum_pismo_historyczne/Saeculum_Christianum_pismo_historyczne-r1997-t4-n2/Saeculum_Christianum_pismo_historyczne-r1997-t4-n2-s195-242/Saeculum_Christianum_pismo_historyczne-r1997-t4-n2-s195-242.pdf

Polskie publikacje o św. Józefie w 30-letnim okresie posoborowym (1966-1996)

Polskie publikacje o św. Józefie w 30-letnim okresie posoborowym (1966-1996) - D O K U M E N T A C J A Saeculum Christianum 4 (1997) nr 2 Ks. TADEUSZ FITYCH POLSKIE PUBLIKACJE O ŚW. JOZEFIE W 30-LETNIM OKRESIE POSOBOROWYM (1966-1996) Wstęp Już w połowie XVI wieku hiszpański dominikanin Melchior z Cano (+1560), rodem z Toledo, twierdził, że historia stanowi dla teologii znaczący locus teologicus1. Postrzegany w całym świecie dynamiczny rozwój teologicznej refleksji nad powołaniem i misją św. Józefa jest znaczącym fenomenem historycznym. Nic więc dziwnego, że zajmujemy się polskimi publikacjami związanymi z osobą św. Józefa, które powstały po zamknięciu Soboru Watykańskiego II. Pragniemy poddać je wstępnej ocenie teologicznej przede wszystkim w wymiarze eklezjologicznym. W efekcie idzie nam o odpowiedź na pytanie: czy rozwijająca się na polskim gruncie józefologia w pełni zasymilowała światło przekazane przez Sobór Watykański II? Bliższym celem naszej refleksji jest lapidarne przedłożenie charak­ terystyki zarówno kierunków, dynamiki badań, jak też głównych polskich centrów refleksji nad misją i kultem św. Józefa z myślą o teologicznej ocenie dotychczsowych osiągnięć oraz precyzyjnym wytyczeniu kolejnych zamierzeń badawczych. Jest to również m oty­ wowane przypadającym w roku 1999 jubileuszem 30-lecia działalno­ ści kaliskiego Studium Józefologii, erygowanego przez księdza biskupa Jana Zarębę w dniu 24 września 1969 roku, a wspieranego przez Prymasa Tysiąclecia kardynała Stefana Wyszyńskiego. In ­ tryguje nas głównie problem, w jakim stopniu zrodzone prace inspirowane były duchem Ii-go Soboru Watykańskiego który w opi­ nii Jeana G uitona był największym wydarzeniem naszego stulecia 1 W roku 1563 w Salamance wydał on dzieło o fundamentalnym znaczeniu dla rozwoju teologii De locis theologicis, które do roku 1890 miało ponad 30 wznowień. Zob. także S e c k 1e r M ., Die ekklesiologische Bedeutung des Systems der „loci theologici’. Erkenntnisstheoretische Katholizität undstrukturale Weisheit, w:Die Schie­ fen Wände des Lehrhauses, Katholisität als Herausforderung. Freiburg-Basel-Wien 1988, s. 79-104. [ 2 ] (dokonał bowiem swoistego przełomu kopernikaóskiego, gdy idzie o przedstawienie swej tożsamości, misji i otwartości wobec świata współczesnego) oraz na ile opublikowane wyniki badań wnoszą, formują i umacniają soborowe novum, jakim jest eklezjotwórczy charakter perykolezy, czyli trynitarnej wymiany darów dokonującej się w komunii pielęgnowanej ze świętymi, a w tym ze św. Józefem Patronem Kościoła Powszechnego? Nie bez znaczenia pozostaje odpowiedź na pytanie: co udało się zrealizować z projektów ogłoszonych przez Polskie centrum badaw­ cze i jak należy konstruować program działania Polskiego Studium Józefologicznego na najbliższą przyszłość? I. Komunia ze świętymi w eklezjologii Soboru Watykańskiego II a) Geneza i kształt eklezjologii wspólnoty W pewnym uproszczeniu możemy stwierdzić, że jeśli pierwsze tysiąclecie chrześcijaństwa zmagało się o to, by uchronić i pogłębić sformułowania podstawowych prawd wiary, to drugie było bojowa­ niem o prawdę na temat prymatu następcy św. Piotra. W efekcie przed Soborem Watykańskim II dominowała koncepcja Kościoła zrodzona w dobie tzw. kontrreformacji. Ze szczególną silą podkreś­ lała pośrednictwo widzialne i instytucjonalne wspólnoty kościelnej (pojmowanej w formie piramidalnej jako alternatywa dla „niewidzia­ lnego” przyjętego przez reformatorów2. W ujęciu Roberta Belarmina Kościół jest „wspólnotą ludzi zgromadzonych przez wyznawanie prawdziwej wiary, wspólnotą tych samych sakramentów, pod prze­ wodnictwem prawowitych pasterzy, a przede wszystkim jednego wikariusza Chrystusa na ziemi, biskupa Rzymu (...) Aby ktoś mógł być nazwany członkiem tego prawdziwego Kościoła, o którym mówi Pismo św., nie myślimy, że jest mu potrzebna jakakolwiek cnota wewnętrzna. Wystarczy zewnętrznie wyznawać wiarę i wspólnotę sakramentów, a to mogą potwierdzić same zmysły (...) Kościół w istocie jest wspólnotą (coetus) ludzi tak samo widzialną i oczywistą jak wspólnota ludu rzymskiego, czy Królestwo Francji, albo Repub­ lika Wenecka”3. 2 Była bowiem owocem całego szeregu reakcji na: monarchizm, teorie koncyliarystyczne, spirytualizm Wiclefa i Husa, reformację protestancką, a następnie jansenizm, laicyzm, absolutyzm i modernizm. 3 Zob. R. B e 11 a r m i n, De controversis Christianae adversus nostri temporis haereticos, t.II: Prima controversja generalis, łiber III: De Ecclesja militante, caput II: De defmitione Ecclesiae. Ingolstadt 1601, s. 137-138. Powyższy obraz Kościoła był nie tylko osłabiony podwójnym redukcjonizmem (eklezjalnym i spirytualnym) tzn. pozbawionym prawdy o konkretnej obecności Emmanuela - Jezusa Zmartwychws­ tałego żyjącego pośrodku swego Ludu w postawie proegzystencji wobec Boga Ojca i wszystkich ludzi, ale co więcej był zdominowany przez przeakcentowanie elementu widzialnego i w konsekwencji naznaczony głęboką dychotomią: Kościół uczący - Kościół słucha­ jący, (...truncated)


This is a preview of a remote PDF: http://czashum.hist.pl/media//files/Saeculum_Christianum_pismo_historyczne/Saeculum_Christianum_pismo_historyczne-r1997-t4-n2/Saeculum_Christianum_pismo_historyczne-r1997-t4-n2-s195-242/Saeculum_Christianum_pismo_historyczne-r1997-t4-n2-s195-242.pdf

Tadeusz Fitych. Polskie publikacje o św. Józefie w 30-letnim okresie posoborowym (1966-1996), Saeculum Christianum. Pismo Historyczne, 1997, pp. 195-242, Volume 4, Issue 2,