">>Gazeta Lwowska<< 1941-1944", Grzegorz Hryciuk, Wrocław 1991 : [recenzja]

Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, Dec 1993

Agnieszka J. Cieślikowa, Grzegorz Hryciuk (aut. dzieła rec.)

A PDF file should load here. If you do not see its contents the file may be temporarily unavailable at the journal website or you do not have a PDF plug-in installed and enabled in your browser.

Alternatively, you can download the file locally and open with any standalone PDF reader:

http://czashum.hist.pl/media//files/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1993-t32-n4/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1993-t32-n4-s128-129/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1993-t32-n4-s128-129.pdf

">>Gazeta Lwowska<< 1941-1944", Grzegorz Hryciuk, Wrocław 1991 : [recenzja]

Cieślikowa, Agnieszka J. "'Gazeta Lwowska' 1941-1944", Grzegorz Hryciuk, Wrocław 1991 : [recenzja] Kwartalnik Historii Prasy Polskiej - pow iedzi w przedwojennej Polsce. Cenzura była na dodatek zbędna w pierw szych latach wojny, kiedy to em igracja nie kw estionow ała metod i celów polityki rządu. Sytuacja uległa zm ianie po podpisaniu układu Sikorski-M ajski, kiedy część gazet rozpoczęła coraz ostrzejszą krytykę p olity­ ki wschodniej rządu. O dpowiedzią były cofnięcia subwencji i konfiskaty, niemniej pow iedzieć trzeba w yraźnie, że mimo podjętych przeciw opozycyjnym tytułom restrykcji m ogły one przem a­ wiać w olnym głosem . Sprawą najbardziej bulwersującą i głośną stała się decyzja rządu brytyjs­ k iego zam knięcia (form alnie: cofn ięcia przydziału papieru) „W iadom ości P olskich” w lutym 1944 r. Sporo ciekaw ych informacji archiwalnych w tej sprawie przynosi tekst Hanny Sw id ers­ kiej Z d ziejó w p o lsk iej p ra s y o pozycyjnej w Londynie 1941 — 45 („Z eszyty H istoryczne” 1992, nr 101); w szystko wskazuje na to, że decyzję o likwidacji pism a podjął rząd brytyjski nie bez sugestii ze strony sow ieckiej (czem u stanow czo zaprzeczał podczas interpelacji parlamentarnych w tej sprawie m inister informacji Brendan Becken). Jedną z najłatwiejszych metod krytycznych jest upominanie się o informacje pom inięte przez autora. Jeśli jednak pozw olić sobie na koniec na taki zabieg w wypadku książki Lewandowskiej, to m yślę, że cenne byłoby pośw ięcenie nieco uwagi środowisku dziennikarskiemu. N ie idzie mi o do­ kładny opis socjologiczny, choć dobrze byłoby przeprowadzić rozgraniczenie na profesjonalnych dziennikarzy i parających się publicystykę polityków, naukowców, pisarzy itp., niewątpliwą sw o is­ tość prasy em igracyjnej, lecz o ważne, jak sądzę, informacje dotyczące pism, z którymi publicyści tytułów wydawanych poza krajem współpracowali przed wojną i idących za tym sympatii politycz­ nych. U m ożliw ia to np. w nikliw sze odczytanie niejednej dyskusji, nie tylko poświęconej przyczy­ nom klęski wrześniowej, podczas której przedwojenne biografie stanowiły, choć nie w e wszystkich wypadkach, klucz interpretacyjny. Daje wyobrażenie o charakterze poszczególnych tytułów, sytuu­ jąc poprzez pokrewieństwa ideowe prasę powstałą po 1939 r. wobec pism przedwojennych, m ówi w reszcie sporo o stopniu jej profesjonalizmu. R a fa ł H abielski Grzegorz H r y c i u k , „G azeta L w ow ska” 1941 — 1944, Wrocław 1991, ss. 160, W ydawnic­ two Uniwersytetu W rocławskiego. W badaniach nad niemiecką prasą w języku polskim, wydawaną w czasie okupacji niem ieckiej w Generalnym Gubernatorstwie, „Gazecie Lwowskiej” pośw ięcono dotąd mało uwagi. Jedynym tekstem, pośw ięconym wyłącznie temu „dziennikowi dla Dystryktu Galicja”, był artykuł W. W ójcik G azeta L w owska (1941 — 1944). M etody i kierunki oddziaływ ania propagan dow ego na p rzyk ła d zie w ybranych zagadnień, opublikowany w 1986 r. W 1992 r. ukazała się monograficzna praca Grzegorza Hryciuka. Jest to uzupełniona wersja pracy magisterskiej autora. W sw ych badaniach nad „Gazetą Lwowską” autor oparł się przede wszystkim na zachowanych rocznikach tejże gazety, posiłkując się dostępną literaturą dotyczącą prasy gadzinowej, oraz — szcze­ gólnie w części dotyczącej organizacji zespołu redakcyjnego — materiałami Stanisława W asylewskiego, znajdującymi się w D ziale Rękopisów Biblioteki ZN im. O ssolińskich. Po dość obszernym wprowadzeniu w problematykę prasy gadzinowej na terenach GG w latach 1939 — 1945 — a trzeba tu nadmienić, że autor skłania się ku używaniu określenia „polskojęzyczna prasa jawna”, wprowadzonego przez L. Dobroszyckiego, uznając je za bardziej wyw ażone — nastę­ puje pięć rozdziałów, które omawiają kolejno: organizację gazety i zespół redakcyjny, przedstawie­ nie „sprawy polskiej” na łamach „Gazety Lwowskiej”, propagandę antyradziecką i antysemicką, odbicie dnia pow szedniego Lwowa w publikowanych przez „Gazetę Lwowską” materiałach i w resz­ c ie problematykę kulturalną, która w próbach ocen „Gazety Lw ow skiej” odgrywa istotną rolę. Strona form alna w ydaw ania „G azety L w ow skiej” i skład zespołu redakcyjnego zostały przedstaw ione — biorąc pod uw agę, że nie zachow ało się archiwum redakcyjne — w yczerpują­ co. U łatw ieniem niew ątpliw ie był tu fakt, że Stanisław W asylew ski, znany pisarz będący je d ­ nym z redaktorów „G azety”, stanął po w ojnie przed sądem , oskarżony o kolaborację (i został przez tenże sąd uniew inniony), i w związku z przebiegiem procesu zachow ało się n ieco infor­ m acji d otyczących redakcji „G azety L w ow skiej” . Autor nie korzystał co prawda z akt p ro ceso ­ w ych A. W asylew sk iego, które znajdują się w Archiwum Sądu W ojew ódzkiego w K rakow ie, nie zawierają one jednak istotnych inform acji ponad to, co autor znalazł w notatkach i korespon­ dencji S. W asylew sk iego w O ssolineum . Dwa kolejne rozdziały, Sprawa polska (1941 — 1944) i Propaganda antysemicka i antyradziecka, prowadzą do wniosku, że „ (...truncated)


This is a preview of a remote PDF: http://czashum.hist.pl/media//files/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1993-t32-n4/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1993-t32-n4-s128-129/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1993-t32-n4-s128-129.pdf

Agnieszka J. Cieślikowa, Grzegorz Hryciuk (aut. dzieła rec.). ">>Gazeta Lwowska<< 1941-1944", Grzegorz Hryciuk, Wrocław 1991 : [recenzja], Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, 1993, pp. 128-129, Volume 32, Issue 4,