Przegląd czasopism polskich mniejszości religijnych w latach 1944-1990

Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, Dec 1993

Marek T. Glogier

A PDF file should load here. If you do not see its contents the file may be temporarily unavailable at the journal website or you do not have a PDF plug-in installed and enabled in your browser.

Alternatively, you can download the file locally and open with any standalone PDF reader:

http://czashum.hist.pl/media//files/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1993-t32-n1/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1993-t32-n1-s81-92/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1993-t32-n1-s81-92.pdf

Przegląd czasopism polskich mniejszości religijnych w latach 1944-1990

Przegląd czasopism polskich mniejszości religijnych w latach 1944-1990 Kwartalnik Historii Prasy Polskiej - Kwartalnik Historii Prasy Polskiej XXXII 1 PL ISSN 0137-2998 MAREK T. GLOGIER (Kraków) PRZEGLĄD CZASOPISM POLSKICH MNIEJSZOŚCI RELIGIJNYCH W LATACH 1944-1990 Zagadnienie prezentowane w tytule opracowania do tej pory nie doczekało się swej monografii. Mimo posiadania dwóch interesujących syntez, opublikowa­ nych na łamach „Zeszytów Prasoznawczych”, hasła o czasopismach religijnych w Encyklopedii katolickiej i trzech bibliografii bieżących czasopism religijnych, pochodzących z lat siedemdziesiątych’ - nie dysponowaliśmy dotąd w miarę kompletną i retrospektywną dokumentacją odzwierciedlającą istnienie dawnych i współczesnych periodyków będących organami kilkudziesięciu wspólnot nierzymskokatolickich. Prezentowane opracowanie, będące w swym założeniu „materiałem do biblio­ grafii”, rejestruje oprócz czasopism także biuletyny o charakterze lokalnym, efemerydy noszące znamię periodyczności oraz kalendarze. Mimo iż biuletyny, jednodniówki i kalendarze nie są zaliczane do kategorii czasopism, zostały umie­ szczone w wykazie ze względu na swą periodyczność lub jej zamierzenie i zawarte w nich bogactwo materiałów źródłowych, istotnych dla historyka prasy oraz religioznawcy. Prowadzone w latach 1988-1990 (i uzupełnione w czerwcu 1991) poszukiwa­ nia archiwalne, bibliograficzne, drogą kwerendy pocztowej oraz przy współpracy przedstawicieli niektórych grup wyznaniowych, pozwoliły na zarejestrowanie 191 tytułów periodyków wydawanych przez 58 ugrupowań religijnych i 5 wyda­ wców indywidualnych działających od lipca 1944 r. do czerwca 1990 r., czyli w historycznym okresie Polski Ludowej. Ponadto rejestr uwzględnia czasopisma kościołów, które uległy rozwiązaniu bądź zmieniły swe nazwy na przestrzeni dziesięcioleci, oraz rejestruje wydawców polonijnych, przysyłających częstokroć swe periodyki do kraju. Dla wygody użytkownika informacji, czasopisma zgrupowano zgodnie z przyjętą i stosowaną przez religioznawców klasyfikacją wielkich religii świata i zgodnie z podziałem na wyznania i kościoły chrześcijańskie w Polsce2. W obrę­ bie poszczególnych grup „wizytówki” wydawców ponumerowano i uszeregowa­ no według następujących kryteriów: dla wielkich religii - zależnie od czasu ich 1 Artykuły: J. D y r 1 a g a, N ieizym skokatolicka prasa w yznaniowa w PRL. „Zeszyty Prasozna­ w cze”, 1988, nr 3, s. 71-79; K. U r b a n, Wyznaniowa prasa nierzymskokatolicka w P olsce Ludowej. „Zeszyty Prasoznawcze”, 1980, nr 1, s. 65-80. Bibliografie: K. K u c z y ń s k a , Prasa religijna w P olsce (1945-1970), „Euhemer”, 1970, nr 3/4; A. N i e w с z a s, Piśm iennictwo chrześcijańskie w P olsce (1971-1975), Warszawa 1978; R. N i r, Bibliografia wyznaniowych czasopism i biuletynów wewnętrznych w Polsce, „Chrześcijanin w Św iecie”, 1971, nr 13, s. 85-93; Encyklopedia katolicka, t. III, Lublin 1979, s. 780. 2 K. U r b a n , Nierzym skokatolickie związki wyznaniowe w Polsce Ludow ej (Próba typologii i klasyfikacji), „Studia Religiologica”, 1982, z. 7, s. 95-110. trwania na ziemiach polskich, dla wyznań chrześcijańskich - zależnie od ich bliskości doktrynalnej z Kościołem „większościowym”, czyli rzymskokatolic­ kim. Ponadto ujęto w spisie czasopisma neognostycznych organizacji i ruchów religijnych oraz periodyki chrześcijańskich oraz ekumenicznych instytucji i sto­ warzyszeń, a także tytuły chrześcijańskich czasopism polonijnych. Do końca maja 1990 r. w Polsce zarejstrowanych było 56 kościołów i związ­ ków wyznaniowych (oraz 5 nierejestrowanych), skupiających łącznie nieco po­ nad milion wiernych3. W poniższym opracowaniu uwzględniono tylko te wspól­ noty, które od lat wydają bądź dopiero rozpoczęły wydawanie swych periody­ ków. O niektórych innych - np. wydających tylko książki lub broszury - wspom­ niano w przypisach. Ze względów formalnych liczbę przypisów ograniczono do minimum jednocześnie zaznaczając w nich wykorzystaną literaturę przedmiotu. I. CZASOPISMA NIECHRZEŚCIJAŃSKICH ZWIĄZKÓW RELIGIJNYCH Polska, od tysiąca lat związana cywilizacyjnie z kulturą zachodnioeuropejską oraz chrześcijańską tradycją religijną, przede wszystkim z jej obrządkiem łacińs­ kim, już od czasów średniowiecza była otwarta na wpływy innych wielkich religii świata. Judaizm, wywodzący się z Bliskiego Wschodu, zaznaczył swą obecność na ziemiach polskich już w XII w. Również islam, także wywodzący się z Bliskiego Wschodu, za przyczyną księcia Witolda dotarł na wschodnie ziemie Rzeczypos­ politej już w XIV stuleciu. Od połowy lat siedemdziesiątych XX w. Polska stała się terenem zainteresowania licznych nurtów religijnych wywodzących się z Da­ lekiego Wschodu. Pierwszym był buddyzm, a 10 lat po nim do Polski dotarli duchowi mistrzowie hinduizmu. Łączna liczba czasopism związków religijnych tej grupy obejmuje 15 tytułów. A. Judaizm. W Polsce reprezentowany jest przez dwie wspólnoty: 1) Związek Religijny Wyznania Mojżeszowego, który po 1945 r. ograniczył się do (...truncated)


This is a preview of a remote PDF: http://czashum.hist.pl/media//files/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1993-t32-n1/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1993-t32-n1-s81-92/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1993-t32-n1-s81-92.pdf

Marek T. Glogier. Przegląd czasopism polskich mniejszości religijnych w latach 1944-1990, Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, 1993, pp. 81-92, Volume 32, Issue 1,