"Prasa polska w rewolucji 1905-1907", Zenon Kmiecik, Warszawa 1980 : [recenzja]

Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, Dec 1981

Kalina Gawlas, Zenon Kmiecik (aut. dzieła rec.)

A PDF file should load here. If you do not see its contents the file may be temporarily unavailable at the journal website or you do not have a PDF plug-in installed and enabled in your browser.

Alternatively, you can download the file locally and open with any standalone PDF reader:

http://czashum.hist.pl/media//files/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1981-t20-n2/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1981-t20-n2-s120-122/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1981-t20-n2-s120-122.pdf

"Prasa polska w rewolucji 1905-1907", Zenon Kmiecik, Warszawa 1980 : [recenzja]

"Prasa polska w rewolucji 1905-1907", Zenon Kmiecik, Warszawa 1980 : [recenzja] Kwartalnik Historii Prasy Polskiej - Zachodnie Rzeczypospolitej” redagował Aleksander Rogalski, literat znany pod pseu­ donimem Bolesław Kujawski. Uzupełnienia można by mnożyć. I jeszcze jedna uwaga. W ydawcy Katalogu nie zdołali odtworzyć żadnego z naz­ wisk redaktorów żydowskiej prasy konspiracyjnej, której poszczególne tytuły znaj­ dują się w zbiorach Centralnego Archiwum КС PZPR. Myślę, że przy próbie od­ tworzenia przynajmniej niektórych z nich mogłaby — być może — służyć pomocą wydana w ramach włoskiej serii Centro di Documentazione Ebraica Contemporanea Milano — Ebrei in Italia, Deportazione, Resistenza, Firenze 1975 praca pióra histo­ ryka włoskiego Piero Malvezzi Le voci del Ghetto Varsavia 1941/1942. Antologia della stampa clandestina ebraica a Varsavia (1941— 1942). Przez polskich badaczy ży­ dowskiego ruchu oporu nie dostrzeżona, zawiera ona m.in. wykaz konspiracyjnej prasy żydowskiej, a także wymienia nazwiska 35 współpracowników tej prasy. Znajdują się wśród nich m. in. nazwiska następujące: Eck Nathan, Feiner L., Izmai Herchel, Goldstein Bernard, Grillach Israel, Gutkowski Elija, Laufer Chammai, Libeskind Nathan, Lifchitz Stanislav, Meirovita Meir, Pav Shlomo, Rosen­ stein Rivka, Russ Heinrich, Sneidmill Berk, Svirovska Henika (lub Hennka), Tennenbaum Mordecha, Tznai Herschel, Vidovsky, Zukerman Yitzhak19. Tak w ięc owe — w yryw kow e przecież — dane uzupełniające zdają się świad­ czyć, iż nawet fragmentaryczne przekazy źródłowe, jakimi dysponujemy, kryją w sobie sporo inform acji. Rekapitulując należy stwierdzić, iż niezależnie od zgłoszonych uwag i p ro­ pozycji uzupełnień prezentowana pozycja stanowi kolejny, liczący się krok na­ przód w badaniach nad polską prasą konspiracyjną. Stanisława Lewandowska Zenon K m i e c i k , 274+2 nlb, ilustr. Prasa polska w rew olucji 1905— 1907, Warszawa 1980, ss. Rewolucja 1905— 1907 od wielu lat przyciąga uwagę historyków. W już za­ awansowanych badaniach wiele uwagi i miejsca poświęcono prasie, dostrzegając w niej zarówno niezastąpiony dla rekonstrukcji ówczesnej rzeczywistości materiał źródłowy, jak i przejaw aktywizacji społeczeństwa polskiego. W obec znacznego rozproszenia istniejących obserwacji, zbieranych najczęściej w trakcie badań z dziedziny historii politycznej, istnieje potrzeba spojrzenia na prasę jako na zja­ wisko względnie autonomiczne. Sytuacja ta dostatecznie uzasadnia podjętą przez autora omawianej tu pracy „próbę całościowego opracowania dziejów prasy pol­ skiej ukazującej się w Królestwie Polskim i cesarstwie w latach 1905— 1907” (s. 5). Program badawczy narzucony przez „charakter i funkcje ówczesnej prasy” (s. 6) objął analizę kierunków oddziaływania prasy i czynników decydujących 0 jej w pływ ie na opinię publiczną oraz ustalenie rodzajów i grup czasopism 1 ich miejsca w życiu społeczno-politycznym. Z. Km iecik nie ograniczył się do „form alnego opisu badanego czasopisma z datami ukazywania się, z w ym ienie­ niem redaktorów i w spółpracowników” , ale starał się „ukazać jego związek ze stronnictwami politycznymi i określić jego m iejsce w życiu politycznym ” (s. 9). Można dodać, że w sposobie ujęcia, wspierając się na swoim wcześniejszym zarysie tematu w Historii prasy polskiej, znacznie wzbogacił stronę materiałową. 19 Podaję te nazwiska za J. K e r m i s h, Notizie sulla stampa nel Ghetto di Varsavia, a cura di G. Valabrega, trad, di T. Melauri, Milano 1972. Książką otwiera rozdział zatytułowany „Cenzura — dziennikarze — prasa” , zawierający ogólne wprowadzenie w problematykę prasy lat 1905— 1907. Należy on do ciekawszych partii książki. Stosunkowo dużo miejsca poświęcono prze­ jaw om i konsekwencjom urzędowej kontroli prasy, okolicznościom zniesienia cen­ zury prewencyjnej w listopadzie 1905 r., ponownym ograniczeniom nałożonym w grudniu tego roku przez nowe przepisy, represjom w postaci konfiskat, grzy­ wien i zamykania czasopism oraz omijania przepisów przez wydawanie tych samych gazet pod innym tytułem. Omówiona została też integracja zawodowa środowiska dziennikarzy, prowadząca do powstania Towarzystwa Dziennikarzy i Literatów w listopadzie 1905 r., i zasygnalizowane przemiany w sposobie ich pracy. Odbiciem aktywizacji politycznej społeczeństwa polskiego był gwałtowny roz­ w ój ruchu prasowo-wydawniczego przedstawiony w 6 tabelach zestawiających dla lat 1904— 1908 czasopisma (osobno legalne i nielegalne) według częstotliwości i miejsca ukazywania się oraz powstawania i upadania. Treść tabeli 3 Czaso­ pisma inne według ukazywania się (s. 25.) jest niejasna (por. komentarz, s. 24). Nieprzekonywająco wypadła, słabo udokumentowana materiałem źródłowym, ogól­ nikowa charakterystyka czytelnictwa prasy (s. 38—40). Jest to zagadnienie, któ­ rego waga znacznie wykracza poza problematykę historii czasopiśmiennictwa. M imo braku pełniejszych danych za lata 1906— 1907 niezbędne w ydaje się przy­ najmniej oszacowanie i zestawienie wysokości nak (...truncated)


This is a preview of a remote PDF: http://czashum.hist.pl/media//files/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1981-t20-n2/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1981-t20-n2-s120-122/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1981-t20-n2-s120-122.pdf

Kalina Gawlas, Zenon Kmiecik (aut. dzieła rec.). "Prasa polska w rewolucji 1905-1907", Zenon Kmiecik, Warszawa 1980 : [recenzja], Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, 1981, pp. 120-122, Volume 20, Issue 2,