"Terenowa prasa konspiracyjna ruchu ludowego 1939-1945", Zbigniew Jerzy Hirsz, Warszawa 1977 : [recenzja]

Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, Dec 1979

Eugeniusz C. Król, Zbigniew Jerzy Hirsz (aut. dzieła rec.)

A PDF file should load here. If you do not see its contents the file may be temporarily unavailable at the journal website or you do not have a PDF plug-in installed and enabled in your browser.

Alternatively, you can download the file locally and open with any standalone PDF reader:

http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1979-t18-n1/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1979-t18-n1-s110-122/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1979-t18-n1-s110-122.pdf

"Terenowa prasa konspiracyjna ruchu ludowego 1939-1945", Zbigniew Jerzy Hirsz, Warszawa 1977 : [recenzja]

"Terenowa prasa konspiracyjna ruchu ludowego 1939-1945", Zbigniew Jerzy Hirsz, Warszawa 1977 : [recenzja] Kwartalnik Historii Prasy Polskiej - w okresie nikłego w pływu na kształt ideowo-polityczny pisma władz ZPwN. Owo określenie „najlepiej redagowana” należy rozumieć jako re­ dagowanie dopasowane do potrzeb i możliwości czytelnika m iejscowe­ go. Podobnie było na Śląsku Opolskim. Powyższe uwagi nie miały bynajmniej na celu zdyskwalifikowania metody ilościowej w badaniu jakichkolwiek zjawisk politycznych, w tym również zawartości prasy. Stosując ją, należy jednakże spełnić podsta­ wowe wymogi. Znając inne próby zastosowania metody ilościow ej31 są­ dzę, iż jest ona samodzielnym zagadnieniem badawczym z powodu olbrzymiej pracochłonności i ilości papieru, który trzeba przeznaczyć na opublikowanie jej sensownych wyników. Krytyczna analiza pracy J. Chłosty nie prowadzi bynajmniej do wniosku przekreślającego osiągnięcia badawcze Autora. Wymagają one różnorakich uzupełnień, mimo m ojego przekonania o tym, iż książka J. Chłosty stanowi niewątpliwie postęp w badaniach nad prasą polską w Prusach Wschodnich. W ydobycie jej wszystkich funkcji w ruchu pol­ skim, a szczególnie roli w kształtowaniu myśli politycznej tego ruchu, wcale przecież nie ujednoliconego na wzór ZPwN również w Olsztyńskiem, jest sprawą dalszych badań. Czy tylko z tego powodu książki nie kończy rozdział o roli i znaczeniu prasy polskiej? · Leonard Smolka Zbigniew Jerzy H i r s z, Terenow a prasa konspiracyjna ruchu ludow ego 1939— 1945, W arszawa 1977, ss. 468, ilustr., bibl. Praca Z.J. Hirsza jest kolejnym studium z badań nad dziejami kon­ spiracyjnej prasy polskiej w okresie w ojny i okupacji hitlerowskiej. Rozwój tych badań, szczególnie widoczny w ostatnich latach1, wnosi co­ raz bogatszy ładunek faktów o najnowszej historii polskiej prasy, uzu­ pełnia obraz samoobrony i aktywności kulturalnej społeczeństwa polskie­ go w warunkach zagrożenia biologicznej i narodowej egzystencji. Nowe publikacje dostarczają też, co jest nie mniej istotne, materiału jdo reflek­ sji nad metodą badań, sposobem odzwierciedlenia elementów procesu historycznego, prezentacją wydarzeń i zjawisk, trybem formułowania 81 J. R a t a j e w s k i , Próba zastosowania m etody statystycznej analizy zaw ar­ tości treści na przykładzie w ybranych czasopism śląskich z 1911 r., „R ocznik Historii Czasopiśm iennictw a Polskiego” , t. 8, z. 2, s. 214—266. 1 J. J a r o w i e c k i , Prasa pod.ziemna w latach 1939— 1945. Studia i szkice, K raków 1975; M. A d a m c z y k , K ieleckie czasopiśm iennictw o konspiracyjne 1939— 1945 (Noty bibliograficzne), K ielce 1976; H. G a r n u s z e w s k i , Polska prasa k on ­ spiracyjna na Podhalu w latach 1939— 1945, [w:] P odhale w czasie okupacji, W ar­ szawa 1977, s. 91— 105; zob. też artykuły pośw ięcone prasie konspiracyjnej, zam ie­ szczone w „K w artalniku H istorii Prasy P olskiej” , 1977, nr 2. wniosków i hipotez. Dyskusja nad tymi kategoriami nie jest zabiegiem wyłącznie akademickim. Ma ona tym większy sens, że dotyczy podstaw metodologicznych historii najnowszej, dziedziny badawczej tyleż m ło­ dej, co wiele znaczącej dla samowiedzy współczesnego społeczeństwa i kształtowania jego kultury politycznej. W ydaje się, że opublikowana niedawno książka Z.J. Hirsza może być godnym uwagi fragmentem tej dyskusji, daje bowiem okazję do sformułowania pewnych uwag wykra­ czających niekiedy poza ramy jej tematu, ale dotykających spraw, któ­ re mają dla historyka znaczenie zasadnicze. Autor podjął się zadania bardzo trudnego. Zamierzał prześledzić dzie­ je ludowej prasy terenowej w Generalnej Guberni oraz przedstawić jej zawartość uwzględniając przede wszystkim problematykę polityczną i społeczno-gospodarczą. Temat to w historiografii polskiej nienowy. Poświęcił mu sporą część swych rozważań B. Gołka2, pewne fragmenty tego tematu odnaleźć można w pracach poświęconych wybranym aspek­ tom wojennych dziejów ruchu ludowego3. Zamysł badawczy Hirsza po­ legał na tym, że terenowe czasopiśmiennictwo ludowe zostało potrakto­ wane całościowo, jako zagadnienie autonomiczne, zarówno w ramach ruchu ludowego, jak i w obrazie konspiracyjnej prasy polskiej. Zadecy­ dowały o tym, jak pisze autor, „szczególna rola i ogromne zadania” , któ­ re przypadły terenowym gazetkom ludowym, a także ich wartość źród­ łowa, na tych łamach bowiem „znalazły odbicie wszystkie niemal skom­ plikowane problemy nurtujące ówczesne środowisko wiejskie” (s. 6— 7). Za podstawową bazę źródłową służyły czasopisma konspiracyjne, przede wszystkim gazetki ludowe, terenowe i centralne, a także zacho­ wane akta i druki organizacji konspiracyjnych: AK, BCh, Delegatury Rządu, KRN. Istotnym uzupełnieniem były wydawnictwa dokumentów i materiałów ruchu ludowego, wspomnienia, pamiętniki i relacje działa­ czy oraz literatura przedmiotu. Praca składa się z trzech części. W pierwszej zaprezentowano struk­ turę organizacyjną ruchu wydawniczego i kolportażu SL „R och ” , a na tym tle ośrodki konspi (...truncated)


This is a preview of a remote PDF: http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1979-t18-n1/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1979-t18-n1-s110-122/Kwartalnik_Historii_Prasy_Polskiej-r1979-t18-n1-s110-122.pdf

Eugeniusz C. Król, Zbigniew Jerzy Hirsz (aut. dzieła rec.). "Terenowa prasa konspiracyjna ruchu ludowego 1939-1945", Zbigniew Jerzy Hirsz, Warszawa 1977 : [recenzja], Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, 1979, pp. 110-122, Tom 18, Numer 1,