Turkish Journal of History / Tarih Dergisi

http://dergipark.gov.tr/iutarih

List of Papers (Total 2,126)

GENERAL JOHANN GEORG VON BROWNE'S WRITINGS ON THE OTTOMAN-HABSBURGS WARS: A CASE STUDY, THE 1716 PETERVARADIN BATTLE

DOI: 10.26650/TurkJHist.2019.19035 Bu çalışmada ilk olarak General Johann Georg Browne’un askeri kariyeri ve kendisinin Avusturya Arşivleri’nde yer alan Osmanlı/Habsburg harpleri ve münasebetlerine ilişkin yazma eserleri üzerinde durulacaktır. Osmanlı-Habsburg ilişkileri hakkında yapılacak araştırmalar için büyük önem taşıyan ve pek çoğu Avusturya Harp Arşivleri’ndeki kayıtlardan...

THE CHYHYRYN MILITARY CAMPAIGN OF THE TURKISH ARMY IN RIGHT-BANK UKRAINE: CAUSES AND HISTORICAL CONSEQUENCES

DOI: 10.26650/TurkJHist.2019.18007 Makalede 17. yüzyılın son çeyreğinde Ukrayna-Türkiye ilişkileri tarihinin meselelerinden biri araştırılmaktadır. Türk sultanı IV. Mehmed’in kendi başkomutanlığında düzenlenen Çıhirın seferinin önkoşulu, nedenleri ve sonuçları değerlendirilmektedir. Söz konusu meselenin bilimsel incelenmesi için Osmanlı Türk, Kırım Tatar yazılı kaynaklarından ve...

A MENGUJEKID TURKMEN BEG: FAKHR AL-DÎN BAHRÂMSHÂH AND HIS NEWLY DISCOVERED GOLD COINS

DOI: 10.26650/TurkJHist.2019.19009 12. yüzyılın ortalarından, 13. yüzyılın ilk çeyreğinin sonuna kadar Mengücekoğulları Beyliği’nin Erzincan ve Kemah kolunun melikliğini yapmasına rağmen, Behrâmşâh’ın (560-622/1165-1225) hâkimiyet yıllarına dair kaynaklar pek de cömert davranmazlar. Bu kaynaklar, sadece birkaç siyasî olaydaki etkin rolünden bahsetmenin dışında, onun zenginliği ve...

ASTROLOGY, ASTRONOMY, AND MEDICINE IN HAMDANIDS

DOI: 10.26650/TurkJHist.2019.19030 Abbâsîlerin merkezden uzak şehirler üzerindeki siyasî otoritesinin zayıflaması, X. asırdan itibaren Musul ve Halep gibi köklü kültürel ve ilmî geçmişe sahip şehirlerin yerel emirlerin eline geçmesi ile sonuçlanmıştır. Hamdânîler, Abbâsîlerin bu zaafından faydalanarak Musul ve Halep gibi şehirleri ele geçirmiş, buralardaki kültürel ve ilmî miras...

ACTIVE BLOCK: THE BLOCKING PRACTICE IN CONTEMPORARY ISRAELI FINE ART PHOTOGRAPHY

Bu makale İsrail güzel sanatlar fotoğrafçılığında yirminci yüzyılın son on yılı ve yirmi birinci yüzyılın ilk on yılı arasında görülen engelleme uygulamasını tanımlamakta ve tartışmaktadır. Bu uygulama manzara fotoğrafçılığında kullanılır: Fotoğrafçı ana nesnesini kompozisyonun merkezine, resim düzlemine o kadar yakın yerleştirir ki izleyicinin görüş alanını engeller ve resimdeki...

FROM THE FREE OFFICERS COUP TO THE ARAB-ISRAELI WAR OF 1967: THE RISE AND DEMISE OF THE RADICALIZATION TREND IN THE MIDDLE EAST

20. yüzyılın başı bölgede yükselen kültürel ve edebi rönesansın Arap entellektüelleri arasında Arap kimliğine dair kolektif bir bilinci ortaya çıkarmasıyla birlikte Orta Doğu Arab milliyetçiliği ve pan-Arabizmin ideolojik zaferine sahne olmuştur. Münferit Arap devletlerinin kimliklerinden ziyade Arab ulusu kimliği o dönemdeki Arap rejimlerinin siyasi söylemlerine şekil vermiştir...

PALESTINE CONCILIATION COMMISSION AND TURKEY

Filistin Uzlaştırma Komisyonu, BM çatısı altında Filistin meselesini çözmek amacıyla gerçekleştirilen en önemli girişimlerden biridir. Komisyon 1948’de güçlü bir şekilde çözüm çalışmalarına girişmiş, ancak 1952’ye kadar devam eden aktif girişimlerinden bir sonuç alamayınca, Filistin meselesine çözüm üretmek konusunda yetersiz olduğunu açıklayarak 1960’lı yılların ilk yarısında...

An Analysis of The British Invasion of Egypt (1882) Through the Lens of VICTORIAN Party Politics

1882 yılında İngilizler ’in Mısır’ı işgali gerek İngiliz Hükümeti’nin ‘gönülsüz’ emperyalizminin gerekse de Osmanlı ekonomisindeki İngiliz -Fransız kontrolünün sonu anlamına gelmekteydi. 1880 yılında Liberal parti göreve baslar başlamaz, William E. Gladstone’un 1876 yılında gerçekleştirdiği Bulgar Ajitasyonu kampanyasının bir devamı olan ve parti siyasetinde ana gündem maddesini...

The First Ottoman Warships from Istabul to Basra: The Journals of the Bursa and İzmİr Corvettes (September 24, 1865-December 3, 1866)

Süveyş Kanalı’nın 1869’da açılmasından dört yıl önce Basra’daki filoya dâhil edilmek üzere İstanbul’dan iki Osmanlı harp gemisi yola çıkarıldı. İzmir ve Bursa adlı korvetler Cebel-i Tarık Boğazı’ndan geçip İspanya-Brezilya ve Ümit Burnu’na uğradıktan ve oldukça meşakkatli bir yolculuktan sonra 15 ayda Basra’ya ulaştı. Osmanlı tarihinde ilk defa İstanbul’dan Basra’ya harp gemisi g...

THE SHIHĀB FAMİLY AND THE EMIRATE OF JABAL SHUF IN THE CONTEXT OF LOCAL POWER AND CONTROL (1697-1770)

Şihâboğlu emirlerinin yürüttüğü Cebel-i Şûf emirliği, Osmanlı hükümetinin gözünde Sayda şehrinin kuzeydoğusunda yer alan Şûf Dağı ve etrafındaki mukataaların toplamından ibaret bir mukataaydı. Şihâboğlu emirleri, 18. yüzyılda bu mukataaların iltizamını Sayda valilerinin elinden almışlar ve kendi taraftarları olan Dürzî ailelere yeniden iltizama vermişlerdir. Şihâboğulları, b...

THE CONTRUBUTION OF AN IRANIAN LITERARY MAN TO THE IMPERIAL IMAGE OF THE MEHMED THE CONQUEROR: MAWLĀNĀ RIYĀZĪ-I SAMARQANDĪ

Fatih’in İstanbul’u fethetmesinden sonra İslam dünyasına yayılan şöhreti, sarayına özellikle İran’dan birçok ulema, şuara ve sanatkârın gelmesine yol açtı. Bunlardan Ma’âlî, Kâşifî, Hamidî ve Kabûlî gibi şahnameci ve edipler padişah adına eserler ve kasideler kaleme aldılar. Acem’den gelenler arasında bugün neredeyse hiç bilinmeyen ve bu makalenin konusu olan Riyâzî-i Semerkand...

IDEOLOGICAL READINGS THROUGH THE MEDICAL RECORDS: ILLNESSES IN THE NEO-BABYLONIAN CHRONICLES AND BABYLONIAN HISTORIOGRAPHY

Bu çalışmada M.Ö. I. binyılın ikinci yarısında derlenen Yeni Babil Kronikleri’ndeki (ABC 1-7 ve MC 16-17, 21-26) hastalıklar ve sakatlıklarla ilgili kayıtlar ele alınacaktır. Bu kayıtlardaki bilgilerin söz konusu binyılın tıp tarihi açısından tarihsel değeri değerlendirilmeye çalışılacaktır. Özellikle metinlerin derlendiği zamandan önce hüküm sürmüş Mezopotamya ve Elam kralların...

SULTAN ABDULHAMID II’S PASSION FOR ANIMALS: KUSLUK-I HÜMÂYÛN IN YILDIZ PALACE

DOI : 10.26650/TurkJHist.2018.18013 1876 yılında tahta geçen Sultan II. Abdülhamid, çeşitli sebeplerden dolayı Yıldız’da ikamet etmeyi tercih etmişti. Yıldız Sarayı bahçelerinde, muhtelif yerlerde oluşturulan kafes, kümes ve ağıllarda birçok türden oldukça fazla sayıda hayvan bulundurulmuştur. II. Abdülhamid dönemini konu alan pek çok hatıratta sıkça karşılaşılan, Sultanın...

A BRITISH MERCHANT IN TURKEY: FREEMAN OF THE LEVANT COMPANY AND CONSUL, DONALD SANDISON AT BURSA, 1795–1868

DOI : 10.26650/TurkJHist.2018.426566 Donald Sandison on dokuzuncu yüzyılın başında İstanbul’a yerleşen ve ticari faaliyetlerini bu şehirden yürüten İngiliz bir tüccardır. Sandison ticari ortaklıklar geliştirmiş, İngiliz Levant Kumpanyası üyesi ve sonrasında konsolos olmuştur. 1838 ile 1868 yılları arasında Bursa’da görev yapan ilk İngiliz konsolosudur. Bu biyografik çalışma...

THE LAST PENETRATION OF THE CRUSADER ARMIES INTO THE SELJUḲ TERRITORY OF ANATOLIA: EMPEROR FRIEDRICH BARBAROSSA’S CRUSADE (1089-1190)

DOI : 10.26650/TurkJHist.2018.18004 12. yüzyılda Anadolu, Haçlılar ile Türkler arasında büyük mücadelelere sahne olmuş, Haçlı orduları Üçüncü Haçlı Seferi (1189-1192) olarak adlandırılan sefer sırasında son kez Selçuklu topraklarına girmişlerdi. Mısır-Suriye hükümdarı Selahaddin Eyyubî’nin 2 Ekim 1187’de Kudüs’ü zapt ederek burada 88 yıldır devam eden Haçlı hâkimiyetine son...

Tijana Krstić, Osmanlı Dünyasında İhtida Anlatıları, 15. - 17. Yüzyıllar, çev. Ahmet Tunç Şen, Kitap Yayınevi, İstanbul 2015, 301 sayfa, Kaynakça, Dizin.

Osmanlı toplumunda önemli  oranda bir gayrimüslim nüfus vardı.  İmparatorluğun en güçlü olduğu 15-17.  yüzyıllarda söz konusu gayrimüslim  topluluğun dinine karışılmamakla beraber  İslam dinini kabul edenlere, yani  ihtida edenlere, Müslümanlara tanınan  ayrıcalıklardan neredeyse daha fazlası  tanınıyordu. Özellikle önemli isimlerin  din değiştirip Müslüman olması Avrupa  ile ya...

Ian Haynes, Blood of the Provinces. The Roman Auxilia and the Making of Provincial Society from Augustus to the Severans, Oxford University Press, 2013, xviii+430 s.

Roma ordusu deyince ilk önce  akıllara Roma lejyonları gelir. Halbuki  ordunun cumhuriyet döneminden beri  temel unsurlarından biri de, lejyonları  desteklemek amacıyla oluşturulan “auxilia”,  yani yardımcı birliklerdir. Auxilia  birlikleri lejyonların aksine, (büyük  çoğunlukla) Roma vatandaşı olmayan  müttefiklerden veya daha sonrasında  fethedilen eyaletlerde yaşayan...

SELÇUKLU ARAŞTIRMALARI DERGİSİ (1969-1975)

Türkiye’de Selçuklu ve Beylikler dönemi tarihi araştırmaları, Osmanlı  Devleti’nin son dönemlerinde başlamıştır. Özellikle M. Fuad Köprülü’nün  (1890-1966) bu alanda yaptığı çalışmalar, Türkiye’de Selçuklu tarihçiliği adına  ilk sayılmaktadır. M. Fuad Köprülü’nün yanı sıra Mükrimin Halil Yinanç  (1900-1961), sonrasında İbrahim Kafesoğlu (1914-1984) ile M. Fuad Köprülü  tarafından...

KUZEY MAKEDONYA 1912: SAVAŞ, KATLİAM VE SOYKIRIM

Balkan Savaşları, Osmanlı Devleti’nin bir nevi felaketidir. Osmanlı Devleti 1912-  1913 yıllarında Balkan Devletleri ile yaptığı savaşlarda ağır mağlubiyetler almıştır.  Devlet, burada sahip olduğu toprakların büyük bir kısmından çekilmek zorunda  kalmış, kesintisiz beş asır süren hakimiyetini de kaybetmiştir. Balkan Savaşları’nın  ardından kaybedilen topraklarda kalan Müslüman/T...

KIBRIS’TA OSMANLI TELGRAF İŞLETMESİ

Doğu Akdeniz sahil merkezlerinin birinden Kıbrıs Adası’na telgraf kablosu çekilmesi fikri ve girişimleri  daha eski tarihlere dayansa da Kıbrıs’a telgraf kablosu bağlanması 1871 yılında gerçekleşmiştir.  1871 yılında Lazkiye’den Agios Theodoros mevkiine kadar uzatılan denizaltı telgraf kablosu ile Kıbrıs,  Osmanlı telgraf şebekesine dahil edilmiştir. Adada inşa edilen Agios...

BEŞE UNVANI HAKKINDA

Geleneksel Osmanlı siyaset düzleminde merkezde yer alan padişahın mutlak bir  hükümdar tipi tesis etmesinde birincil önemi olan yeniçeriliğin tarihi, uzun zaman  İmparatorluğun tarihi anlamına gelmiştir. Yeniçerilerin kullanmasının bir “gelenek”  haline geldiği beşe unvanı, bir kişinin yeniçeri olup olmadığının anlaşılması hususunda  araştırmacılar tarafından da bir gösterge...

ARAPGİR ONAR KÖYÜ KAYA MEZARLARI

Çalışmamızın konusu Arapgir ilçesine on beş kilometre mesafede, yolun beş kilometre  doğunda yer alan Onar köyünde bulunan kaya mezarlarıdır. Bölgenin eskiçağ tarihiyle ilgili  ayrıntılı bilgiye sahip olunamamakla birlikte, Roma dönemine kadar Malatya bölgesiyle paralel  gelişmiş bir tarihi geçmişinin olması muhtemeldir. Malatya ili sınırları içerisinde bulunan  yüzlerce höyük ve...

VARLIK VERGİSİ KANUNU'NUN ÇIKARILMASI, UYGULANMASI VE SONUÇLARI

Varlık Vergisi Kanunu, 2. Dünya Savaşı yıllarında Şükrü Saraçoğlu'nun başbakanlığı zamanında çıkarılan bir kanundur. Amacı: Savaş ortamından dolayı artan bütçe masraflarına kaynak bulmak, enflasyon ve karaborsayı azaltmak, ülkenin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntıları gidermektir. Kanunun aynı zamanda Türkiye'deki azınlıkları yok etmek, sermaye profilini değiştirmek gibi bir...

A GLIMPSE ON THE USE OF THE HARRAQAS IN THE RED SEA AND ON THE NILE FROM THE FATIMID TILL THE END OF MAMLUK PERIODS

Ortaçağ'da denizler üzerindeki hakimiyet hem bölgesel iktidarın hem de ticari gücün elde tutulması demekti, bu yüzden tarih boyunca açık sular pek çok mücadeleye sahne olmuştur. Zamanla gemi teknolojisindeki gelişmeler sebebiyle devletler arasındaki ticari ilişkiler uluslararası bir boyut kazanmıştır. Gemiler askeri ve ticari amaçlarla kullanılan ulaşım araçlarıydı. Ortaçağ'da...